بدایة الحکمة -آشنایی اجمالی

      نگاهی اجمالی به کتاب بدایة الحکمه

      بدایة الحکمه کتابی فلسفی، به زبان عربی، از تالیفات مرحوم علامه طباطبایی است.

     بدایة الحکمه کتاب مختصر و مفیدی است که یک دوره از حکمت الهی در آن گنجانده شده است و کتابی است کاملاً استدلالی که در آن جز دلیل و برهان یافت نمی شود، نوشتاری است پیراسته از حشو و زوائد، متین و استوار، و به جرات می توان گفت که مقامش در حکمت متعالیه همسان منزلت اشارات بوعلی در حکمت مشاء است. عباراتش گرچه موجز است اما مغلق نیست، در عین اختصار جامع است و مهمترین عناوین و موضوعات و حکمت الهی را در بردارد. این کتاب در واقع چکیده فلسفه صدرائی موسوم به حکمت متعالیه است که با توجه به آخرین سیر تکاملی آن تنظیم شده است.

     علامه فقید کتاب بدایة الحکمه را به درخواست بعضی از نزدیکانش به منظور تدریس فلسفه در حوزه های علمیه نگارش کرده و هم اکنون به عنوان نخستین متن درسی فلسفه برای جویندگان حکمت الهی معروف می باشد و نسبت به سایر متون فلسفی از مزایای برخوردار است. علامه بدایة را در سال 1390 هـ ق در حالی که 67 سال از عمر شریفش می گذشت تالیف نمود.

     ویژگی های کتاب

    1- اکتفا نمودن به اسلوب برهانی و پرهیز از به کار بردن مطالب شعری و ذوقی که برای یک متن فلسفی بسیار ضروری است.
    2- رعایت نظم منطقی در چینش مراحل و فصول به گونه ای که از مطالب پیشین، مطالب پسین را می توان استنتاج کرد.
    3- اهتمام به مسائل مهمتر و کلیدی و اجتناب از مباحث غیرلازم مانند طبییات.
    4- اجتناب از خلط میان علوم اعتباری با علوم حقیقی و اجتناب از بهره گیری از روش تجربه و حس در فلسفه نظری.

     ترجمه و شروح موجود

     بدایة الحکمه از سال 1397 ق،  مکررا به چاپ رسیده است و به فارسی نیز ترجمه شده است که ترجمه و شرح؛ علی شیروانی، محمدعلی گرامی ترجمه و توسط حسین حقانی ،کمال حیدری و ربانی خلخالی و. از معروفترین آنهاست.

     ساختار کلی کتاب

    کتاب حاضر دارای یک مقدمه و 12 مرحله است و هر مرحله نیز دارای فصلهای متعدد است می باشد که در مجموع 110 فصل را شامل می گردد.

    مقدمه درباره تعریف فن (فلسفه) و موضوع و هدف آن

    المرحلة الأولى: فی کلیّات مباحث الوجود

    مرحله 1:در کلیات مباحث وجود(دوازده فصل)

    المرحلة الثانیة: فی انقسام الوجود الی خارجی و ذهنی

    مرحله 2: در انقسام وجود به خارجی و ذهنی.(یک فصل)

    المرحلة الثالثة: فی انقسام الوجود الی ما فی نفسه و ما فی غیره .

     مرحله 3: در انقسام وجود به «ما فی نفسیه» و «ما فی غیره».(سه فصل)

    المرحلة الرابعة: فی الموارد الثلاث

    مرحله 4: در موارد سه گانه.(نه فصل)

    المرحلة الخامسة: فی الماهیّة و أحکامها

    مرحله پنجم: در ماهیت و احکام آن.(هشت فصل)

    المرحلة السادسة: فی المقولات العشر

     مرحله ششم: در مقولات دهگانه.(یازده فصل)

    المرحلة السابعة: فی العلّة والمعلول

    مرحله هفتم:در علت و معلول.(یازده فصل)

    المرحلة الثامنة: فی انقسام الموجود الی الواحد و الکثیر

    مرحله هشتم: در تقسیم  وجود به واحد و کثیر.(ده فصل)

    المرحلة التاسعة: فی السبق و اللحوق و القدم و الحدوث

    مرحله نهم: در سبق و لحوق و قدوم و حدوث.(سه فصل)

    المرحلة العاشرة: فی القوّة و الفعل

    مرحله دهم:در قوه و فعل.(شانزده فصل)

    المرحلة الحادیة عشرة: فی العلم و العالم و المعلوم

    مرحله یازدهم:ر علم و عالم و معلوم.(دوازده فصل)

    المرحلة الثانیة عشرة: فی ما یتعلّق بالواجب تعالی 
    مرحله دوازدهم:در آنچه متعلق به واجب تعالی است.(چهارده فصل)

اقتباس از: http://book.tahoor.com و دیگر منابع